Strzelno - co warto zobaczyć?

Początki Strzelna sięgają drugiej połowy XII w., kiedy to w ówczesnej wsi założono klasztor norbertanek. W 1231 r. miejscowość otrzymała częściowe przywileje, natomiast w 1356 r. Strzelnu nadano pełne prawa miejskie. Po dwóch wiekach rozwoju miasto nawiedziły zarazy i potop szwedzki. Po pierwszy rozbiorze Polski Strzelno znalazło się pod zaborem pruskim. Władze pruskie przejęły majątek kościelny, a w 1837 roku skasowały klasztor. Miasto odzyskało niepodległość podczas powstania wielkopolskiego 2 stycznia 1919 r.

Gdzie zaparkować w Strzelnie

Najlepiej na bezpłatnym parkingu przy placu św. Wojciecha. Małe samochody, motory i rowery mogą wjechać na wzgórze klasztorne pod Muzeum.

Punkt Informacji Turystycznej w Strzelnie

PTTK ul. Plac Św. Wojciecha 2a

Atrakcje Strzelna

Strzelno jest na tyle niewielką miejscowością, że wszystkie jego atrakcje bez problemu zwiedzimy spacerując.

Rotunda świętego Prokopa w Strzelnie

Jest to jedna z najstarszych romańskich świątyń (według Jana Długosza konsekrowana 16 marca 1133 r.), a zarazem największa romańska rotunda w Polsce.

W czasie wojen napoleońskich służyła jako spichlerz, magazyn i dzwonnica, a w czasie II wojny światowej Niemcy używali jej jako magazyn. W 1945 r. próbowali wysadzić ją w powietrze, ale mury przetrwały wybuch. Zniszczeniu uległy górne partie wieży, częściowo kopuła nawy głównej, a ogień strawił wyposażenie wnętrza. Rotundę odbudowywano kilka lat.

Kościół wzniesiono z granitowych ciosów kamiennych, z późniejszymi elementami z cegły. Składa się on z kolistej nawy o wewnętrznej średnicy 8,26 m, prezbiterium na planie kwadratu (Co ciekawe, jest to jedyna na świecie romańska świątynia z czworokątnym prezbiterium.), dwóch małych absyd pełniących dzisiaj rolę kapliczek z relikwiarzami i cylindrycznej wieży z wydatną ceglaną skarpą na zewnętrznej osi i emporą na piętrze.

Wśród surowego wyposażenia świątyni możemy zobaczyć kilka perełek. Warto zwrócić uwagę na stojącą obok wejścia do kościoła XII-wieczna romańską kropielnicę. Wyciosano ją z jednego kamienia.

Jeżeli tylko będziecie mieli taką możliwość, to wejdźcie na znajdującą się od zachodniej strony świątyni emporę. Zdobi ją autentyczna kolumienka z motywem liściowym. Możecie się wtedy poczuć jak król Władysław Jagiełło, który prawdopodobnie zasiadał na niej aż siedem razy.

W prezbiterium możecie podziwiać pięć zachowanych stacji drogi krzyżowej. Wyrzeźbiono je w drewnie dębowym w 1531 r., co sprawia, że są to najstarsze stacje drogi krzyżowej w naszym kraju.

Również w prezbiterium możecie obejrzeć rekonstrukcję romańskiego tympanonu fundacyjnego kościoła z XII w. Oryginał uległ zniszczeniu w 1945 r.

Na ścianach możecie zobaczyć płaskorzeźby św. Maria Magdaleny i Komunii św. Onufrego z przełomu XV i XVI w., a obok północnych absyd znajduje się pusty romański grobowiec przypuszczalnie fundatora lub wysokiej rangi dygnitarza kościelnego.

Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny w Strzelnie

Trójnawową świątynię rozpoczęto budować w latach 60/70 XII w. Budowa trwała do 1216 r. i również w tym roku kościół konsekrowano.

Ołtarz główny pochodzi z około 1743 r., a częściowo przebudowano go w 1892 r. Jego centralne miejsce zajmuje obraz Koronacji Najświętszej Marii Panny na Królową Nieba i Ziemi z około 1892 r. Po bokach umiejscowiono rzeźby patronów zakonu św. Norberta i św. Augustyna, a poniżej, tabernakulum z postaciami czterech ewangelistów. Całość otacza wsparta na sześciu kolumnach nastawa ołtarza z 1800 r., którą wieńczy potężna korona.

Wzdłuż ścian prezbiterium możecie podziwiać intarsjowane stalle z 1741 r.

Prospekt organowy renomowanej niemieckiej firmy Wilhelm Sauer pochodzi z 1866 r.

W lewej nawie znajduje się pięć konfesjonałów z 1741 r. zdobionych polichromiami w górnej części przedstawiającymi sceny z życia Jezusa Chrystusa i Najświętszej Marii Panny, natomiast w dolnej tzw. biblią dla ubogich. Do każdego z nich dodany jest opis w oryginalnym języku polskim, co jest ewenementem na tamte czasy. Warto również zwrócić uwagę na dolną część, gdzie namalowano diabły w sarmackim duchu.

Tuż obok możecie podziwiać ołtarz Krzyża Świętego z gotycką figurą Chrystusa Ukrzyżowanego z około 1361 r. W ołtarz wkomponowano szafki relikwiarzowe z relikwiami 658 świętych i relikwią Krzyża Świętego.

Moment odsłonięcia figury robi niesamowite wrażenie.

Najbardziej znanym zabytkiem kościoła są romańskie kolumny. W sumie jest ich siedem, ale najcenniejsze są dwie pokryte płaskorzeźbami datowanymi na II połowę XII w. Południowa kolumna wyobraża personifikację cnót: sprawiedliwość, wiarę, mądrość, pobożność, czystość, cierpliwość, pokorę, posłuszeństwo, wstrzemięźliwość i pokój chrystusowy. Druga kolumna północna przedstawia personifikację przywar: gniew, morderstwo, pychę, bezbożność, krzywoprzysięstwo, obżarstwo, rozpustę, zawiść, bluźnierstwo i swawolę. Co ciekawe, podobne kolumny można obejrzeć jedynie w katedrze św. Jakuba w hiszpańskim Santiago de Compostela i w katedrze św. Marka w Wenecji.

W kaplicy św. Barbary, na prawo od prezbiterium, możecie zobaczyć romańską kolumienkę z motywami roślinnymi, podtrzymującą gotyckie sklepienie palmowo-krzyżowe. Jej przedłużeniem jest zakrystia pokryta polichromiami z XVIII w.

Muzeum Romańskie Ottona i Bolesława w Strzelnie

Tuż obok kościoła urządzono nieduże Muzeum Romańskie im. Ottona i Bolesława. Podzielono je na dwie części: romańsko-archeologiczną z lapidarium i liturgiczną. Pierwszą część można zaliczyć do największych zbiorów rzeźby romańskiej w Polsce. Możemy tam obejrzeć między innymi portal północny z trójlistnym tympanonem, który pierwotnie był wejściem do świątyni, na którym Chrystus Triumfujący (Pantokrator), depcze pokonane dwie bestie – lwa i smoka, tympanon Zwiastowania NMP przez Archanioła Gabriela, czy głowice dwóch romańskich kolumn.

Możemy również podziwiać znaleziska archeologiczne i rekonstrukcję celi zakonnej.

Zwiedzanie kościołów oraz Muzeum w Strzelnie

Godziny otwarcia:

Poniedziałek-Sobota: 9:00-17:00
Niedziela: 13:00-17:00
W okresie jesienno-zimowym zwiedzanie po wcześniejszym zgłoszeniu telefonicznym.

Bilety:

Bazylika św. Trójcy: 12/8 zł ulgowy
Rotunda św. Prokopa: 10/6 zł ulgowy
Romańskie Muzeum: 8/5 zł ulgowy
Bilet łączony na wszystkie miejsca 25/16 zł ulgowy
Usługa przewodnicka 100 zł/h (powyżej 10 osób) lub 50 zł/h (poniżej)
Warto wcześniej umówić się telefonicznie, wtedy wiadomo o której są pogrzeby śluby, jubileusze i inne dodatkowe nabożeństwa.

Wszystkie informacje na temat wizyty w kościołach i Muzeum znajdziecie TUTAJ.

Rynek w Strzelnie

Strzelecki Rynek otaczają kamienice z przełomu XIX i XX w.

W 2023 r. na Rynku odsłonięto multimedialną ławeczkę upamiętniającą urodzonego w Strzelnie noblistę Alberta Abrahama Michelsona. Ten amerykański fizyk pochodzenia polsko-żydowskiego, otrzymał w 1907 r. Nagrodę Nobla za skonstruowanie precyzyjnej aparatury optycznej – m.in. wynalazł interferometr.